Tramwaj na Stogi | artykuł

Jak bardzo jest nam potrzebna linia tramwajowa na Stogi mogliśmy odczuć, gdy została wyłączona z eksploatacji. Na szczęście za jakiś czas będziemy mogli ponownie odbyć podróż tramwajem na, zdaniem wielu, najładniejszą gdańską plażę. Po nowym torowisku jeździć będą najnowsze gdańskie składy – Pesa Swing i Jazz. Zanim będziemy korzystać z uroków podróży nowymi tramwajami sięgnijmy do historii.
Trasa tramwajowa na Stogi ma już ponad 90 lat. Plany połączenia tej dzielnicy Gdańska transportem szynowym sięgają 1906 r., kiedy rozpoczęto roboty ziemne wzdłuż planowanej trasy tramwajowej. Praca przerwane zostały w latach 1916-17 z powodu sytuacji gospodarczej spowodowanej działaniami wojennymi. Komunikacja miejska bazowała w tym okresie na statkach oraz autobusach. Duże zainteresowanie mieszkańców i przybywających licznie do Gdańska żołnierzy spędzaniem czasu na urokliwej plaży, a także starania lokalnych działaczy spowodowały podjęcie decyzji o budowie linii tramwajowej.
Zbudowanie w całości dwutorowej linii zajęło jedynie 3,5 miesiąca. Tak krótki termin realizacji wynikał z przeprowadzenia dużej ilości prac ziemnych w latach 1906-17. Do obsługi linii operator zakupił 24 wagony motorowe i 10 doczep. Wagony wyprodukowała rodzima fabryka DWF (Danziger Waggonfabrik AG – Gdańska Fabryka Wagonów). Tramwaje obsługiwała zajezdnia przy dzisiejszej ul. Łąkowej. Przyjęła się potoczna nazwa wagonu, która jest w użyciu do dziś – „Bergman”. Pierwszy tramwaj pojechał nową trasą 1.07.1927. Eksploatowano je na liniach na Stogi do 31 marca 1973 r. Jeden z wagonów zbudowanych specjalnie z myślą o tej trasie jest sprawny po dziś dzień – można go spotkać w wakacje i podczas rozmaitych świąt podczas których uruchamiane są linie obsługiwane historycznym taborem. Ponadto zakupiono wagon „odkurzacz” do utrzymywania torowiska w czystości i szlifierkę torową. Wagony te zostały zakupione z myślą o linii na Stogi lecz pojawiały się także na innych liniach – analogicznie Pesy Jazz (pierwsze 5) zostały kupione z myślą o linii na Morenę i tam najczęściej jeżdżą, niemniej można je także spotkać na liniach 2, 4, 6 oraz 11.

Otwarcie linii na Stogi nastąpiło 1 lipca 1927 r. Do pętli na Stogach została skierowana linia 4 (Plac Hanzy – Dworzec Główny – Targ Węglowy – Długa – Długie Ogrody – Przeróbka – Stogi Plaża). Po wojnie ze względu na nieprzejezdność trasy wysłano do obsługi Stogów autobusy. Tramwaje powróciły dopiero 1 maja 1948 r. – była to linia nr 9 (Targ Węglowy – Stogi Plaża). Okresowo zdarzało się, że trasa tramwajowa nie była dostępna (m.in. przez 3 lata w latach 80. ub. wieku z powodu remontu Mostu Siennickiego i przez kilka miesięcy w latach 2014/15, podczas remontu odcinka do ul. Sucharskiego). Czasowo tramwaje kursowały także po tymczasowym moście saperskim.

W ramach remontu trasy, poza wymianą wyeksploatowanego torowiska i infrastruktury zasilającej trakcję włączono nowe przystanki do systemu Tristar (przystanki wyposażono w elektroniczne tablice informujące o planowanym czasie odjazdu pojazdów komunikacji miejskiej). Dodatkowo wyremontowano drogi, chodniki i sieć wodno-kanalizacyjną.

autor: Michał Brancewicz (członek PSSTM)